Inscenizacja Bitwy pod Mełchowem
Inscenizacja Bitwy pod Mełchowem
organizowana jest corocznie w każdą ostatnią sobotę września od roku
2002. Jest jednym z elementów uroczystości upamiętniających jedną z
bitew powstania styczniowego, jaka miała miejsce w dniu 30 września
1863 r. Uroczystości rocznicowe rozpoczynają się poprzez złożenie
kwiatów na starym cmentarzu w Lelowiena mogile powstańczej. Następnie
odprawiona jest msza św. w intencji poległych bohaterów powstania w
kaplicy św. Brata Alberta w Mełchowie. Pod zbiorową mogiłą powstańców
odbywają się oficjalne uroczystości, składane wiązanki kwiatów, a
harcerze prowadzą apel poległych oraz przedstawiony jest rys historyczny
bitwy. „ 30 września 1863 r. rano we wsi Mełchów Chmieleński
ustawił swój oddział do bitwy z Rosjanami. Na prawym skrzydle stanął
„Zaremba”, który usytuował się w lasku o 2000 kroków od folwarku
Mełchów. Na lewym skrzydle kpt. „Otto” ze strzelcami obsadził wieś
Mełchów. Centrum stanowił oddział Chmieleńskiego, zajmujący dwór i
zabudowania dworskie. Kawaleria stanęła za lewym skrzydłem, blisko lasu.
Rosjanie rozpoczęli bitwę intensywnym ogniem armatnim skierowanym w
stronę wsi, wykonując jednocześnie manewr w celu zajęcia lasku naprzeciw
lewego skrzydła powstańczego. Widząc to poruszenie polecił Chmieleński
natychmiast zajęcie tej miejscowości kapitanowi Otto, który posunąwszy
się w tę stronę, rozpoczął morderczy bój z nieprzyjacielem… Niestety
jazda, która prażona grantami i racami cofnęła się… na lewym skrzydle,
gdzie Esterhazy bronił zajętego przez siebie lasku, bój wrzał z całą
zaciekłością, dopóki śmierć dowódcy nie przerwała gorącej akcji… Straty
powstańców w tym boju wynosiły zabitych i rannych 70 ludzi w tym dwóch
dowódców…” tak opisał przebieg bitwy Stanisław Zieliński (Bitwy i potyczki 1863-1864) na podstawie raportów dowódców.
Upamiętnieniem wydarzeń roku 1863 jest
Mogiła Powstańcza. Położona jest ok. 100 m od wsi Mełchów patrząc w
kierunku wschodnim tj. w kierunku m. Posłoda. Mogiła ta znajduje się
przy drodze powiatowej po jej północnej stronie. Umiejscowiony jest na
wzniesieniu, na którym wydzielony i ogrodzony jest teren o wym. 11 x 11
mb, a w jego centralnym miejscu ustawiony jest metalowy krzyż z 46
sękami symbolizującymi ilość pochowanych powstańców styczniowych. Krzyż
omurowany jest cokołem o wym. 2m x 2 m i wys. ok. 1 m. W każdej ze
ścian cokołu zamocowana jest tablica granitowa dot. historii bitwy i jej
uczestników. Jedna z tablic jest w języku węgierskim.
Najbardziej widowiskowym punktem
uroczystości jest inscenizacja walki z okresu powstania styczniowego.
Rekonstrukcja wydarzeń odbywa się dokładnie w miejscu, w którym we
wrześniu 1863 r. oddziały powstańcze stoczyły jedną z bitew powstania. W
inscenizacji uczestniczą grupy z całej Polski. W organizację imprezy
włączają się przede wszystkim Gminny Ośrodek Kultury w Lelowie,
Lelowskie Towarzystwo Historyczno – Kulturalne im. Walentego
Zwierkowskiego w Lelowie, szkoły z terenu gminy, organizacje pozarządowe
oraz mieszkańcy. Pokaz walk uzupełniany jest efektownym ostrzałem
artyleryjskim.
Z uwagi na coroczny charakter imprezy
gromadzi ona bardzo liczne grono widzów, nie tylko pasjonatów historii. Z
uzyskanych opinii wynika, że pozostawia w ich pamięci niezapomniane
wrażenia. Inscenizacja bitwy jest jedyną taką imprezą w powiecie
częstochowskim nawiązującą do wydarzeń historycznych z tego okresu.
144. Rocznica Bitwy pod Mełchowem (2007 r.)
145. Rocznica bitwy pod Mełchowem (2008 r.)
146. Rocznica bitwy pod Mełchowem (2009 r.)
147. Rocznica bitwy pod Mełchowem (2010 r.)
148. Rocznica bitwy pod Mełchowem (2011 r.)
149. Rocznica bitwy pod Mełchowem (2012 r.)
150. Rocznica bitwy pod Mełchowem (2013 r.)
151. Rocznica bitwy pod Mełchowem (2014 r.)
152. Rocznica bitwy pod Mełchowem (2015 r.)
153. Rocznica bitwy pod Mełchowem (2016 r.)
154. Rocznicy bitwy pod Mełchowem (2017 r.)
155. Rocznica bitwy pod Mełchowem (2018 r.)
156. Rocznica Bitwy pod Mełchowem (2019 r.)
157. Rocznica Bitwy pod Mełchowem (2020 r.)
158. Rocznica Bitwy pod Mełchowem (2021 r.)
159. Rocznica Bitwy pod Mełchowem (2022 r.)
160. Rocznica Bitwy pod Mełchowem - Juromania 2023 r. „Klimatyczny Lelów"